گوی خبر- مدرن دیپلماسی با انتشار یادداشتی مدعی شد: بهبود روابط ایران و کشور‌های عربی در بحبوحه بحران‌های پیچیده خاورمیانه نشان دهنده تحولی قابل توجه است که می‌تواند منطقه را به سمت همکاری‌های بیشتر و تنش زدایی سوق دهد.

این تغییر که عمدتاً مبتنی بر واقع‌گرایی سیاسی و منافع مشترک تبیین می‌شود، گامی مهم در جهت دستیابی به ثبات میان‌مدت بین ایران و جهان عرب است که قبلاً درگیر رقابت‌های ایدئولوژیک و تنش‌های امنیتی بودند. این کشور‌ها اکنون به این درک رسیده‌اند که همکاری در زمینه مسائل اقتصادی، امنیتی و کاهش تهدید مشترک می‌تواند برای دو طرف سودمند باشد.

در این زمینه، اتحادیه اروپا با تجربه گسترده خود در فرآیند‌های دیپلماتیک، این فرصت را دارد تا از موقعیت خود به عنوان میانجی استفاده کند. مهم‌تر از آن، آنچه در حال حاضر در خاورمیانه حیاتی است، نه تنها اقدامات خود کشور‌های منطقه، بلکه مشارکت اروپا در تبدیل این روند به یک همکاری پایدار است که پس از سقوط اسد در سوریه رقم خورد.

فرصت سازی اروپا در خاورمیانه

مدرن دیپلماسی در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد: روابط ایران و کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس در طول قرن گذشته به دلیل اختلافات ایدئولوژیک و رقابت‌های منطقه‌ای با تنش‌های قابل توجهی همراه بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر، آنها از رویارویی به همکاری برای دستیابی به منافع مشترک روی آورده‌اند.

این تغییر در سیاست‌ها، به ویژه در مورد امنیت منطقه و بحران‌های بشردوستانه، ناشی از شناخت هر دو طرف از واقعیت‌های جدید است. هر دو طرف به این نتیجه رسیده‌اند که ادامه بحران‌ها و جنگ‌های منطقه‌ای تنها به نفع گروه‌های افراطی است. اگرچه این تغییرات تدریجی است، اما در نهایت می‌تواند جایگزین خصومت‌های تاریخی شود. به ویژه، در خلیج فارس، کشور‌های عربی و ایران در حال یافتن راه‌هایی برای همکاری در زمینه امنیت دریایی، مبارزه با تروریسم و ​​امنیت انرژی هستند.

با توجه به شرایط کنونی، اروپا می‌تواند نقشی حیاتی در تسهیل همکاری و تنش‌زدایی بین ایران و کشور‌های عربی ایفا کرده و در قامت میانجی فعال نه ناظر بی‌طرف در فرآیند‌های دیپلماتیک عمل کند. اتحادیه اروپا با درک اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای برای حفظ ثبات در خاورمیانه، قادر است از گفت‌و‌گو‌های ایران و کشور‌های عربی حمایت کرده و فضای امنی را برای گفت‌و‌گو‌ها و توافق‌های اقتصادی فراهم کند.

یکی از ابزار‌های موثر اروپا در این زمینه استفاده از مشوق‌های اقتصادی است. هم ایران و هم کشور‌های عربی پیوسته به دنبال سرمایه‌گذاری خارجی و روابط اقتصادی قوی‌تر هستند. اتحادیه اروپا می‌تواند با ارائه انگیزه‌های اقتصادی و ایجاد شرایط مساعد برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک، اعتماد متقابل را تقویت کرده و فرآیند‌های مشترک را تسهیل کند.

چنین همکاری‌هایی می‌تواند بخش‌های مختلفی از جمله انرژی، حمل و نقل، فناوری و مراقبت‌های بهداشتی را در بر گیرد و به توسعه پایدار در منطقه کمک کند. علاوه بر این، اروپا می‌تواند از ابزار‌های دیپلماتیک برای تقویت گفت‌و‌گو‌های جاری، ایفای نقش میانجی فعال و کمک به تقویت امنیت و ثبات در خاورمیانه استفاده کند.

این وبگاه در ادامه این یادداشت ادعایی آورد: در واقع، سیاست فشار بر ایران، به‌ویژه در دولت ترامپ، نه تنها در کاهش تنش‌ها یا پیشبرد همکاری‌ها در خاورمیانه ناکام است، بلکه بی‌اعتمادی را تشدید می‌کند و ایران را از تلاش‌های همگرایی منطقه‌ای دور خواهد کرد.

این سیاست‌ها که عمدتاً شامل تحریم‌های اقتصادی و سیاسی است، ایران را مجبور می‌کند تا به جای همکاری منطقه‌ای، بر بقا تمرکز کند و این کشور را به تقویت ساختار‌های دفاعی نظامی خود سوق دهد. در چنین شرایطی، ایران مجبور است به هر قیمتی که شده حفاظت از خود را در اولویت قرار دهد که منجر به پاسخ‌های تند می‌شود.

این وضعیت به نفع هیچ کس نیست و تنها باعث تعمیق دشمنی‌ها و بی‌اعتمادی بین ایران، همسایگان منطقه‌ای و حتی اروپا می‌شود. اگر اروپا واقعاً خواهان مشارکت فعال ایران در همگرایی منطقه‌ای با کشور‌های عربی است، باید دیپلماسی مثبت را به کار گیرد و همکاری را تشویق کند.

افزایش فشار تنها چالش‌ها را بیشتر می‌کند و رویکرد تقابلی را در برابر رویکرد مشارکتی برجسته‌تر خواهد کرد. بدیهی است که اگر اروپا بتواند به طور موثر از ظرفیت‌های خود استفاده کند، می‌تواند به کشور‌های منطقه خسته از جنگ کمک کند تا راه را برای صلح و توسعه پایدار هموار کنند.