۱۸ خرداد ۱۴۰۴ :: ۸ ژوئن ۲۰۲۵ :: ۱۲ ذیحجهٔ ۱۴۴۶
گوی خبر- محدودشدن ظرفیت پالایشی در کشور و افزایش مصرف فرآورده‌های نفتی، ایران را از صادرکننده فرآورده‌های نفتی به واردکننده تبدیل کرده است. با این حال، مسئولان به طور مرتب افزایش ظرفیت پالایشی کشور را وعده می‌دهند.
شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی شانا به نقل از محمدعلی دادور، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، عنوان کرد: ظرفیت پالایشی کشور به دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت. در آغاز کار دولت چهاردهم ظرفیت پالایشی کشور حدود دو میلیون و ۲۴۰ هزار بشکه بود.
این در حالی است که هوشنگ فلاحتیان، معاون وقت برنامه‌ریزی وزیر نفت، در سال ۱۴۰۲ به شانا گفت: رویکرد و هدف وزارت نفت در دولت سیزدهم این است که ظرفیت پالایشی کشور را از ظرفیت دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز به بالای سه میلیون بشکه در روز برساند.
لازم به ذکر است که شرکت ملی پالایش و پخش نیز ظرفیت پالایشی کشور در سال ۱۴۰۲ را دو میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه دانست، اما آمار فلاحتیان ۱۰۰ هزار بشکه بیشتر است.
با این حال، اکنون دو سال از وعده دستیابی به ظرفیت پالایشی کشور به سه میلیون بشکه می‌گذرد و ظرفیت پالایشی کشور تا سال ۱۴۰۴، بین ۱۰۰ هزار تا ۱۶۰ هزار بشکه اضافه شده است.
لازم به ذکر است که وعده افزایش ظرفیت پالایشی به سه میلیون بشکه در روز تنها مختص به دولت سیزدهم نبود.
شاهرخ خسروانی، قائم‌مقام وقت مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، در سال ۹۳ به شانا گفت: ظرفیت پالایش نفت کشور تا پایان سال ۱۳۹۷ به حدود سه میلیون بشکه در روز می‌رسد.
ظرفیت پالایشی کشور در آن سال، حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز بود.
باید دید در سال‌های گذشته روند افزایش ظرفیت پالایشی کشور چگونه بوده است و چه خطراتی این صنعت را تهدید می‌کنند؟
تنها ۴۵۳ هزار بشکه در ۵ سال گذشته به ظرفیت پالایشی کشور اضافه شد
شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی در بهمن سال ۹۷، روند افزایش ظرفیت پالایشی از انقلاب ۵۷ تا همان سال را بررسی کرد. مطابق این گزارش، ظرفیت پالایشی در سال ۹۷، روزانه یک میلیون و ۹۴۷ هزار بشکه در روز بوده است.
این بدان معناست که از سال ۹۷ تاکنون تنها ۴۵۳ هزار بشکه به ظرفیت پالایشی کشور اضافه شد. این در حالی است که روند مصرف بنزین، گازوئیل و دیگر فرآورده‌های نفتی سال به سال افزایش یافت و کشور به دلیل کافی‌نبودن ظرفیت پالایشی کشور، نیازمند واردات فرآورده‌های نفتی شد.
در نمودار زیر روند افزایش ظرفیت پالایشی از ابتدای انقلاب ۵۷ مشاهده می‌شود. آن‌طور که از شواهد پیداست ظرفیت پالایشی کشور از سال ۵۷ تاکنون یک میلیون و ۲۲۵ هزار بشکه افزایش یافته است.
زنگ خطر تبدیل‌شدن به واردکننده نفت
عبدالله باباخانی، کارشناس انرژی، در مورد ظرفیت پالایشی ۲.۴ میلیون بشکه‌ای در کانال تلگرامی خود نوشت: ظرفیت پالایشی کشور به ۲.۴ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی رسیده است. اگر اقدامی در دستور کار قرار نگیرد، با توجه به افزایش مصرف به دلیل افزایش هدررفت‌ها و کاهش راندمان پالایشگاه‌ها تا حداکثر یک دهه دیگر، نفتی برای صادرات موجود نیست.
به گفته او، روند فرسودگی تجهیزات پالایشگاه‌ها، افت کاهش برداشت از میادین گازی و نفتی، نبود سرمایه‌گذاری کافی در میادین گازی و نفتی که در نیمه دوم عمر خودشان هستند، افزایش مصرف فرآورده‌های نفتی به دلیل فرسودگی خودرو‌ها و تجهیزات منازل به دلیل مشکلات اقتصادی مردم، روز به روز بدتر می‌شود. با توجه به مسیر ده سال گذشته، در سال ۱۴۱۵ به‌جای صادرکننده نفت، احتمال تبدیل‌شدن به واردکننده نفت وجود دارد.
با ادامه روند فعلی و با توجه به رشد مصرف فرآورده‌های نفتی و جبران‌نشدن آن با توجه به ظرفیت پالایشی کشور، زنگ خطر تبدیل‌شدن به واردکننده نفت به صدا درآمده است. کشور با توجه به بحران کمبود بنزین، اکنون حجم قابل توجهی بنزین وارد می‌کند.
ناصر عاشوری، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش، اردیبهشت ۱۴۰۳ به ایسنا گفت: در سال ۱۴۰۲، حدود سه میلیارد دلار بنزین وارد کشور شد.
با توجه به روند رشد مصرف فرآورده‌های نفتی و جبران‌نشدن آن توسط تولید، تشدید بحران ناترازی فرآورده‌های نفتی موضوعی دور از ذهن به نظر نمی‌رسد، چراکه آینده صنعت پالایشی ایران با توجه به مشکلات بیان‌شده، همچنان مشخص نیست.
