جان باختن بیش از ۸۰۰ ایرانی بر اثر گازگرفتگی در سال ۱۴۰۲

گوی خبر-با گسترش موج سرما در سراسر کشور، مسوولان ایمنی و اورژانس درباره خطر گازگرفتگی و مسمومیت با مونوکسید کربن نشت داده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد و ناایمن یا احتراق ناقص این وسایل هشدار دادند. این مسوولان اعلام کردند که با وجود هشدار‌های هر ساله ولی همچنان آمار مسمومیت و جان باختن هموطنان بر اثر استنشاق گاز مونوکسید کربن و همچنین به دلیل رعایت نکردن نکات ایمنی مرتبط با نحوه فعالیت وسایل گازسوز و نفت‌سوز قابل توجه است.

روز شنبه سخنگوی سازمان اورژانس کشور با تکرار هشدار درباره ضرورت جدی رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از وسایل گرمایشی در ایام سرد سال گفت که از ابتدای پاییز تا روز ۲۳ آبان امسال ۶۶۳ نفر دچار گازگرفتگی شده‌اند که تعداد مسموم شده‌ها نسبت به سال گذشته۲۰ درصد افزایش یافته است.

بابک یکتاپرست آمار جانباختگان بر اثر گازگرفتگی در همین بازه زمانی را هم ۲۲ نفر اعلام کرد و گفت که تعداد جانباختگان در همین ۵۳ روز ابتدای پاییز نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۴ درصد کاهش داشته و البته ۵۱ درصد از مسموم شده‌ها، مرد و سه درصد نیز کودکان کمتر از ۵ سال بوده‌اند

در حالی که ۸۶ درصد گازگرفتگی‌ها در منازل مسکونی رخ داده و ۹۷ درصد موارد گازگرفتگی در منازل، به دلیل نقص لوله‌کشی بخاری‌ها و آبگرمکن‌ها بوده است. یکتاپرست که با خبرگزاری تسنیم صحبت می‌کرد، گفت که در این بازه زمانی بیشترین آمار گازگرفتگی در کشور مربوط به استان‌های سمنان (۹۳ نفر)، خراسان رضوی (۶۲ نفر)، مرکزی (۵۵ نفر) و بیشترین آمار فوتی‌های ناشی از گازگرفتگی هم مربوط به استان‌های مرکزی، کردستان، تهران و آذربایجان غربی بوده است.

 طبق هشداری که مسوولان سازمان آتش‌نشانی طی روز‌های اخیر مطرح کرده‌اند، یکی از مهم‌ترین دلایل گازگرفتگی و مسمومیت با مونوکسید کربن در زمان فعالیت وسایل گرمایشی نفت‌سوز و گازسوز، تهویه نامناسب در فضای بسته و نداشتن دودکش برای خروج گاز آلاینده و سمی است و این کارشناسان هشدار می‌دهند که حتی روشن گذاشتن شعله اجاق گاز یا سوزاندن زغال و چوب به منظور گرم کردن فضای خانه یا محل کار و چادر مسافرتی هم می‌تواند خطر مسمومیت به دنبال داشته باشد، چون همین شعله‌های روشن هم مونوکسید کربن تولید می‌کنند و اگر روزنه‌ای برای تهویه هوا در محل اسکان افراد نباشد، گاز انتشار یافته از همین شعله‌های کوچک هم می‌تواند به مسمومیت منجر شود. 

کارشناسان سازمان آتش‌نشانی همچنین در هشدار‌های خود می‌گویند که خطر گازگرفتگی و مسمومیت در ایام سرد سال از این جهت بیشتر است، چون مونوکسید کربن، یک گاز بدون بو و رنگ است و به همین دلیل، نشت این گاز در فضای بسته، هیچ علامتی ندارد جز اینکه در لحظات اول باعث دشواری تنفس و سردرد و سرگیجه و حالت تهوع می‌شود. با توجه به اینکه در ایام سرد سال، اغلب افراد ممکن است حسی از سرماخوردگی و ضعف و بی‌حالی ناشی از سرماخوردگی خفیف داشته باشند، در صورت نشت مونوکسید کربن در یک فضای بسته بدون روزنه و تهویه مناسب، ضعف و بی‌حالی ناشی از مسمومیت را به سرماخوردگی ربط می‌دهند و، چون امکانی هم برای سنجش گاز ندارند، هیچ روزنه و پنجره‌ای هم باز نمی‌کنند تا به این شیوه، از ورود هوای سرد به داخل فضای بسته جلوگیری کنند در حالی که تداوم این شرایط می‌تواند به تشدید مسمومیت و بیهوشی و در نهایت، مرگ افراد منجر شود.

 کارشناسان آتش‌نشانی در این روز‌ها تاکید دارند که هموطنان به هیچ‌وجه برای گرم کردن فضای بسته مسکونی یا شغلی، چوب و زغال نسوزانند یا از بخاری‌های نفتی و گازی بدون دودکش استفاده نکنند و به خصوص، پیش از نصب و راه‌اندازی وسایل گرمایشی نفت‌سوز یا گازسوز، از سالم بودن وسایل و استاندارد بودن آنها اطمینان حاصل کنند.

سید جلال ملکی؛ سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در روز‌های اخیر در یک توضیح جدی به تمام هموطنان گفت: «دودکش وسیله گرمایشی و شعله‌دار، همیشه باید داغ باشد و لوله‌های دودکش این وسایل حتما از جنس گالوانیزه باشند. نصب دودکش‌ها باید به صورت ۹۰ درجه باشد، چون در صورت وجود هرگونه زاویه و انحراف، آلاینده‌ها به راحتی از دودکش به خارج از فضا منتقل نخواهد شد. راه‌های دودکش نیز باید بررسی شوند که راه آن باز باشد؛ در صورت نصب دودکش در پشت‌بام هم، انتهای دودکش‌ها در پشت‌بام باید حداقل یک متر از زمین فاصله داشته باشد و روی آن کلاهک اچ مانند قرار داده شود.» 
نیمه آبان امسال، جلسه‌ای با عنوان «مانور سراسری پیشگیری از مخاطرات مونوکسید کربن» با حضور مدیرعامل، سخنگو و معاون پیشگیری و حفاظت از حریق سازمان آتش‌نشانی تهران برگزار شد. مناسبت برگزاری این جلسه، نامگذاری هفته پایانی آبان به نام «هفته فرهنگ‌سازی، پیشگیری و کاهش مخاطرات گاز مونوکسید کربن» بود. در همین جلسه، رضا غلام‌نیا، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اعلام کرد که «میزان مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در ایران، حدود سه برابر میانگین جهانی است.»

جواد نوفرستی، مدیرعامل انجمن جامعه ایمن کشور هم در این جلسه بر ضرورت تشکیل یک کمپین ملی با هدف کاهش حوادث ناشی از مسمومیت با مونوکسید کربن تاکید کرد و در توجیه ایجاد این کمپین گفت: «پارسال ۱۷ درصد فوتی‌های مونوکسید کربن در شهر تهران رخ داده و در نیمه اول امسال ۴۰ نفر بر اثر مسمومیت مونوکسید کربن فوت کرده‌اند در حالی که حدود ۸۰ درصد حوادث مسمومیت و مرگ ناشی از عملکرد ناقص دودکشی وسیله گرمایشی بوده است.» طی روز‌های اخیر، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران هم گفت که پارسال حدود ۱۴ هزار نفر در سراسر کشور بر اثر انتشار مونوکسید کربن مسموم شده و ۸۰۰ نفر فوت کرده‌اند و ۱۳۰ نفر از فوتی‌ها مربوط به پایتخت بوده است.

رییس سازمان اورژانس کشور هم طی روز‌های اخیر گفت که فقط در مهرماه امسال ۱۵۳ مورد مسمومیت با مونوکسید کربن در کشور رخ داده که البته نسبت به ماه مشابه پارسال، کاهش ۴۶ درصدی داشته چنانکه مهر ماه پارسال شمار مسموم شده‌ها با مونوکسید کربن ۲۸۵ نفر بوده است. به گفته جعفر میعادفر، مهر امسال دو نفر بر اثر مسمومیت مونوکسید کربن فوت کرده‌اند که این عدد هم نسبت به ماه مشابه پارسال کاهش ۸۱ درصدی داشته چنانکه شمار فوتی‌های مسمومیت مونوکسید کربن در مهر ماه پارسال ۱۱ نفر بوده است. 

طبق اخبار رسمی منتشر شده در خبرگزاری‌ها از ابتدای سال جاری در استان‌های خراسان رضوی، مرکزی، اردبیل، قزوین، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، فارس، زنجان، گیلان، خراسان شمالی، اصفهان، مازندران، تهران، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی، کردستان، همدان و ایلام گزارش‌هایی درباره مسمومیت و فوت ناشی از نشت گاز مونوکسید کربن و بر اثر استفاده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد و بدون دودکش، سوزاندن چوب و زغال، روشن کردن گاز پیک‌نیکی در فضای بسته شده در حالی که بیشترین گزارش‌ها مربوط به فروردین و آبان و دو ماه سرد سال بوده است. 

طبق این اخبار رسمی شهر‌های میاندوآب، ملایر، همدان، تهران، کرمانشاه، جورقان، شازند، طرقبه، مشکین‌شهر، مشهد، قزوین، اردبیل، یاسوج، اهواز، فیروزآباد، زنجان، لنگرود، دهدز، آشخانه، ساری، پیشوا، بروجن، فراهان، چمستان، تالش، تربت‌حیدریه، نجف آباد گزارش‌هایی درباره مسمومیت و فوت هموطنان به دلیل نشت گاز مونوکسید کربن در محل اقامت و اسکان‌شان داشته‌اند که در موارد متعددی، عوامل اورژانس و نیرو‌های امدادی با ورود به موقع به محل حادثه، موفق به نجات جان مسموم شده‌ها شده‌اند، اما در مواردی هم به دلیل گذشت ساعات طولانی از نشت مونوکسید کربن، اجساد متوفیان به خارج از محل حادثه منتقل شده است.