۷ شهریور ۱۴۰۴ :: ۲۹ اوت ۲۰۲۵ :: ۶ ربیعالاول ۱۴۴۷
گوی خبر- همان‌طور که در روز‌های اخیر پیش‌بینی می‌شد، تروئیکای اروپایی با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل، مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کرد. فعال شدن این مکانیزم به معنای آغاز یک فرایند ۳۰ روزه است که طی آن ایران و اعضای برجام وارد مجادله‌ای حقوقی و سیاسی می‌شوند.
نامه تروئیکا در واقع شکایتی است از نقض تعهدات برجامی ایران و طبق مفاد توافق باید ابتدا در کمیسیون مشترک بررسی شود و در صورت عدم توافق، شورای امنیت قطعنامه‌ای برای «ادامه تعلیق» تحریم‌ها تصویب خواهد کرد. در صورت عدم تصویب، تحریم‌ها به صورت اتوماتیک و پیش از توافق برجام دوباره اجرایی می‌شوند. این تحریم‌ها شامل تحریم‌های شش قطعنامه شورای امنیت هستند که در دوران ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد تصویب شده بودند.
فرانسه و بریتانیا اعلام کرده‌اند که در طول این سه ماه از فرصت دیپلماسی استفاده خواهند کرد. از سوی دیگر، مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، ضمن حمایت از اقدام تروئیکا، گفته کشورش همچنان برای «تعامل مستقیم» جهت رسیدن به یک راه‌حل مسالمت‌آمیز برای مسئله هسته‌ای ایران در دسترس است.
وزارت خارجه ایران نیز حرکت اروپایی‌ها را محکوم کرده و موضع رسمی تهران بر ادامه دیپلماسی و بی‌اعتباری اقدام اروپا تأکید دارد. روسیه نیز فعال کردن اسنپ‌بک توسط اروپایی‌ها را محکوم کرده و یک اشتباه بزرگ خوانده است.
واکنش‌ها در فضای مجازی
فعال شدن اسنپ‌بک، اما در رسانه‌ها و فضای مجازی نیز بازتاب گسترده‌ای داشته است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
حمید رسایی، نماینده تهران نوشت: «آقای عراقچی! با توجه به اینکه سه کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه برخلاف ضوابط حقوقی، طی نامه‌ای فعال شدن مکانیسم ماشه را درخواست کرده‌اند، ضروریست سفرای آنها احضار و حکم اخراجشان از ایران اسلامی را دستشان بدهید. البته در هفته آینده این موضوع را بصورت طرحی در مجلس مطرح میکنم.»
محمود صادقی، نماینده پیشین مجلس نوشت: «به یک دوست دلواپس که از فعال شدن مکانیسم ماشه ناراحت شده و به روحانی و ظریف ناسزا میگه گفتم: مکانیسم ماشه چیه؟ گفت: مکانیسم ماشه قطعنامه‌های فصل هفتمی شورای امنیت علیه رو ایران فعال می‌کنه. گفتم: این قطعنامه‌ها کی صادر شدن؟ کی و چگونه از کار افتادن؟ رفت تو فکر هنوز جواب نداده!»
بهرام پارسایی نماینده پیشین مجلس با اشاره به اظهارنظر عراقچی در مصاحبه با فایننشال تایمز مبنی بر اینکه «مردم ایران مذاکره با آمریکا را بی‌فایده می‌دانند»، نوشت: «بار تحریم ها، حاصل اتحاد احمدی نژاد جلیلی بر دوش مردم است. توهین به شعور مردم است که بار کارنابلدی خود و دیگران در جلوگیری از فعال کردن مکانیسم ماشه را هم به گردن آنها بیندازید. مردم نه در تحریم‌ها نه مذاکرات هیچ نقشی نداشتند. مسؤلیت هر دو بر دوش مسؤلین است نه مردم ایران»
امیرعلی ابوالفتح تحلیلگر سیاست خارجی نوشت: «اسنپ بک فعال شد. بعید می‌دانم شوک ناشی از فعال شدن اسنپ بک شدیدتر از شوک ناشی از خروج آمریکا از برجام باشد. گذشت زمان مشخص می‌کند.» او در توییت دیگری هم نوشت: «در هفته‌ها و ماه‌های آینده
در کنار ادامه مذاکره و تلاش برای رسیدن به توافق منصفانه با غرب
باید حداقل سه هدف مد نظر قرار گیرد:
۱ – کاهش آسیب پذیری اقتصاد از تحریم‌ها
۲ – تقویت بنیه نظامی به ویژه در بخش نرم افزاری
۳ – حداکثرسازی اجماع ملی»
علی‌اکبر رائفی پور نوشت: «آنچه بیشتر از مکانیسم ماشه مردم را عصبانی کرده؛ وقاحت این جماعت است!»
احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی نوشت: «گویا روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه فردا از طرف سه کشور اروپایی کلید می‌خورد. باز هم یک ماه فرصت برای جلوگیری از عملیاتی شدن نهایی آن است. بعید می‌دانم در یک ماهۀ پیشِ رو هم حرکتی جدی برای توقف این روند صورت گیرد.
حسنین هیکل روزنامه‌نگار فقید مصری بی‌دلیل نگفته بود که امور خاورمیانه نهایتاً طبق میل اسرائیل پیش می‌رود! به قول تارکوفسکی در فیلم ایثار "چرا پدر؟ " منظورش پدر آسمانی است.»
محمدعلی آهنگران فعال فضای مجازی نوشت: «مکانیسم ماشه یعنی بر گشتیم به زمانی که احمدی نژاد رییس جمهور و جلیلی دبیر شعام یود. اگر از نظر منتقدان برجام آن روز‌ها و آن مدیریت خوب بوده که دعوایی در کار نیست است اگر هم بد بوده که بهتر است از این پس سکوت پیشه کنند.»
حمزه غالبی فعال سیاسی نوشت: «مکانیزم ماشه در عمل ۸ سال پیش با خروج آمریکا از برجام اعمال شد. اعمال مکانیزم ماشه توسط اروپایی‌ها ۸ سال بعد همون قدر اهمیت داره که اینستکس ۷ سال پیش اهمیت داشت. هر دو اقدام نمادین و پر سر و صدا ولی در عمل بی‌تاثیر؛ طراحی شده برای علاف کردن ایران».
فصل تازه در سیاست خارجی
فعال شدن مکانیسم ماشه، روندی پیچیده و پرتنش را در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی ایران آغاز کرده است. ایران ضمن تأکید بر دیپلماسی و پایبندی به برجام، موضع سخت‌گیرانه‌ای در برابر اروپا اتخاذ کرده و مقامات داخلی، از نمایندگان مجلس تا تحلیلگران سیاسی، این اقدام را غیرقانونی و نمادین توصیف کرده‌اند. در این میان، فضای شبکه‌های اجتماعی بازتاب‌دهنده نگرانی و انتقاد گسترده مردم و نخبگان از اقدام اروپایی‌ها است.
