خط ۲ مترو شیراز، آب انبار زندیه را می‌بلعد

گوی خبر-کمتر از یک ماه از خبرسازی‌های گسترده خط دو مترو شیراز از ۲۰۰ متری حافظیه می‌گذرد. امتداد تونل مترو در سکوت شهرداری و بی‌خبری میراث‌فرهنگی درحال انجام بود چراکه محمد ثابت اقلیدی (مدیر میراث‌فرهنگی استان فارس مدیرکل میراث‌فرهنگی استان فارس) در گفتگویی تاکید کرد که میراث‌فرهنگی در جریان این موضوع قرار ندارد. به فاصله کمی از انتشار گزارش، سیدرضا صالحی امیری (وزیر میراث‌فرهنگی) دستور اعزام تیم کارشناسی از پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور را صادر و تاکید کرد متروی شیراز تا به نتیجه رسیدن مطالعات کارشناسان باید متوقف شود. این دستور سبب شد که اداره میراث‌فرهنگی شیراز نیز از ساخت و ساز خط دو مترو شیراز و تهدید بنای ارزشمند حافظیه و آثاری که درست مقابل احداث تونل مترو قرار دارد، مطلع شود.

در بازدید مصطفی ده‌پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی به همراه مدیران تخصصی، معاون پژوهشی، مشاور تخصصی و روسای پژوهشکده‌های باستان‌شناسی، حفاظت و مرمت، بنا‌ها و بافت‌های تاریخی از قطار شهری شیراز، تخلف شهرداری شیراز به دلیل عدم استعلام از میراث فرهنگی در مرحله امکان‌سنجی در بازدید‌ها محرز شده است.

ده‌پهلوان، اما در ادامه به این موضوع اشاره کرد که به هر حال دوستان در شهرداری شیراز هزینه بسیار سنگینی برای این کار کردند و حدود ۷۰۰ نفر در این پروژه مشغول به کار بودند و قطعاً معتقدند این پروژه آسیبی به حافظیه نمی‌زند، صحبت دوستان این است که پروژه ۱۲۰ متر تا آرامگاه و ۸۰ متر تا رواق فاصله دارد و در عمق ۲۶ متری است و از دستگاه‌های TBM و بدون لرزش برای این کار استفاده کرده‌اند.
او همچنین تاکید کرد، در نهایت ما نظر تخصصی خود را می‌دهیم، اما درباره ضوابط اجرایی، معاونت میراث فرهنگی باید نظر دهد که آیا نیاز است موضوع به شورای فنی برود یا نه، چون طرح موضوع در شورای فنی میراث مربوط به مرحله طراحی و امکان سنجی است نه زمانی که پروژه رو به اتمام است، در نهایت یا باید تغییر مسیر صورت گیرد یا پروژه متوقف شود.

آب‌انبار زندیه ارتباطی به مجموعه حافظیه ندارد

سیامک بصیری، کارشناس میراث‌فرهنگی که سال‌ها حفاظت از بافت تاریخی شیراز را در اداره میراث‌فرهنگی استان فارس به عهده داشت، به ایلنا گفت: در طرح قبلی که به تصویب اعضای محترم شورای شهر نیز رسیده بود اصلا قرار نبود مترو از جلوی آمکاه حافظ عبور کند و برای تسهیل در تردد مردم از تراموا استفاده می‌شد. این مسیر طوری جانمایی شده بود که علاوه بر حمل و نقل سریع و راحت مسافران بدلیل مجاورت از آثار تاریخی خصوصا در بافت ارزشمند شیراز، دیگر لزومی به احداث مترو در محدوده بافت تاریخی منتفی بود و چشم‌انداز‌های بسیار دیدنی از آثار ارزشمند شهر شیراز را نیز بدنبال داشت.

او همچنین تاکید کرد: آنچه که درحال‌حاضر مشخص است و تهدید آن آشکار، آب انبار دوره زندیه است که اتفاقا ارتباطی با حافظیه ندارد و در کف خیابان و مقابل تونل مترو است و با پیشروی خط دو مترو در وهله اول این اثر تاریخی از بین می‌رود.
این کارشناس بافت تاریخی معتقد است: درحال‌حاضر در بحث مترو فعلا با آب انبار مواجه هستیم و به‌دلیل نداشتن مطالعات باستان‌شناسی نمی‌دانیم در کنار آب‌انبار چه سازه‌هایی وجود دارد. اما آنچه مشخص است زیرزمین و در محدوده باغ ملی و ساختمان ارشاد، سازمان برنامه و بودجه و اداره دارایی و باغ ملی، گورستان قدیمی و هزار ساله شیراز واقع شده است و حجم زیادی از قبور و سنگ مزار در لایه‌های زیرین این محدوده دفن شده است و روی آنها شهرسازی و خیابان کشی و ادارات دولتی ایجاد شده است.

بصیری، مطالعات باستان‌شناسی را در توسعه شهر‌های تاریخی ضروری عنوان کرد و افزود: سال ۹۵ شهرداری به میراث‌فرهنگی اعلام کرد که یک درخت در محدوده خیابان درست روبروی ساختمان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمین فرو کشیده شده که طی بازدیدی که با نیرو‌های آتش نشانی از محل داشتیم متوجه وجود آب انبار دوره زندیه شدیم.
حال جای این سوال مطرح است که چرا شهرداری در قبال پروژه‌ای با عظمت مورد اشاره مطالعات مورد نظر را انجام نداده است و چنانچه مطالعاتی داشته چرا بی تفاوت از کنار این اثر ارزشمند عبور کرده است؟ بنابر این ما معتقد هستیم که قبل از احداث مترو کاوش‌های باستان‌شناسی ضروری است.

او افزود: متاسفانه با اینکه قانون تاکید کرده است که شهرداری‌ها برای اجرای طرح‌های عمرانی موظف به اخذ استعلام از میراث‌فرهنگی هستند، اما همانطور که می‌بینید به این موضوع اهمیتی داده نشده است.