فرونشست زمین

فرونشست تنها مختص به تهران نیست، کل کشور با این معضل دست‌وپنجه نرم می‌کند. براساس آمار منتشرشده ایران در لیست ۵ کشور نخست با سرعت بالای فرونشست قرار دارد و به واسطه همین موضوع زیرساخت‌های حیاتی کشور، فرودگاه‌ها و اماکن تاریخی همواره با مشکلاتی، چون شکاف‌های عمیق دست و پنجه نرم می‌کنند.   

ایران دارای عجیب‌ترین، طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین قنات‌ها در جهان است و به‌همین دلیل یونسکو در سال ۱۳۹۵ تعداد ۱۱ قنات ایرانی را به عنوان شاهکار مهندسی در مدیریت منابع آب در فهرست جهانی یونسکو به عنوان بیستمین اثر جهانی ایران به ثبت رساند.

پدیده فرونشست زمین در تهران به بحرانی جدی تبدیل شده و سازمان نقشه‌برداری کشور با هشدار درباره سرعت بالای فرونشست در برخی مناطق، از احتمال وقوع فاجعه زیست‌محیطی و انسانی در پایتخت خبر می‌دهد.

در حالی چندی پیش رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از میزان فرونشست زمین در مناطق مختلف کشور اظهار بی‌اطلاعی کرد که گزارش‌ها از همین مرکز نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در تهران ۲۰ تا ۳۱ سانتی‌متر در سال است و ۴۰۰ شهر ایران در در پهنه‌های پر خطر قرار دارند.

در ابتدای سال ۱۴۰۴ دشت ورامین تهران و اصفهان شاهد نرخ فرونشست بیش از ۲۵ سانتی متر در سال هستند که جزو بالاترین نرخ‌های جهانی است. دشت‌های مشهد کاشان و کرمان نیز با تشدید فرونشست مواجهند.

دشت نیشابور نیز مانند ۳۵۹ دشت موجود در پهنه ایران در حال فرونشست است، لیکن مقدار فرونشست در برخی مناطق مانند دشت جنوبی تهران سالانه از ۳۵ سانتیمتر نیز فراتر می‌رود و این موضوع در ایران بستگی به کاهش نفوذ آب و برداشت آب‌های زیرزمینی دارد.

متأسفانه میزان میانگین فرسایش خاک در ایران حدود ۱۶.۵ تن در هکتار و نرخ فرسایش خاک تقریباً معادل ۲ تا ۲.۵ برابر آسیا و ۶ تا ۷ برابر میانگین جهانی است. ایران دارای بالاترین نرخ فرسایش خاک در جهان است.

سیصد و یازدهمین جلسه شورای شهر تهران پر بود از موضوعات حائز اهمیت. از افزایش عوارض بهشت زهرا گرفته تا توقف بخشنامه معاون علیرضا زاکانی، شهردار تهران و شرایط فضای سبز تهران. اما یکی از موضوعات مهمی که مطرح شد، فرونشست‌هاست.

ماهیت پدیده فرونشست، پیشرونده است و با تنش‌های آبی اصفهان و افزایش استحصال آب‌های زیرزمینی در این خطه، توسعه بیشتری خواهد داشت.

رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران با تاکید بر اینکه بحران آب پایتخت مربوط به دو سال اخیر نیست، گفت: روند کاهش بارش‌ها در نیم قرن گذشته مشهود بوده اما برنامه‌ریزی جدی برای مدیریت منابع آب انجام نشده است