فرونشست زمین

از اواسط دهه ۱۳۵۰ تا امروز، بیش از ۱۴۰ میلیارد مترمکعب از ذخایر آب زیرزمینی کشور از بین رفته است؛ عددی معادل کل ظرفیت سد‌های ایران که نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از آنچه باید پشت دیواره سد‌ها مهار می‌شد در سکوت از زیر پای ما تخلیه شده است.

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: فرونشست به یک تهدید سرزمینی و تمدنی بدل شده و در استان‌هایی مانند اصفهان و کرمان حتی احتمال جابه‌جایی میلیون‌ها نفر جمعیت وجود دارد.

متهم اصلی فرونشست این منطقه، کلانشهرِ صدرنشین این بحران در کشور، برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی است

 بر اساس آخرین آمارها در اردیبهشت امسال حدود ۲۰۰ مدرسه در اصفهان در معرض فرونشست قرار دارد که از میان حدود ۴۳ مدرسه تخلیه شده است. بیش از ۲۰ هزار بنای تاریخی در اصفهان شناسایی شده است که از میان آن‌ها حدود ۶ هزار بنای تاریخی ارزشمند در کنار جان و مال مردم اصفهان در معرض خطر فرونشست قرار دارد. 

 سخنگوی شهرداری تهران گفت: آثار فرونشست در همه مناطق یکسان نیست و بیشترین شدت در محدوده جنوب‌غرب تهران مشاهده می‌شود. 

چندی پیش سیداسکندر صیدایی، رییس سازمان نقشه‌برداری کشور با اشاره به اینکه حدود ۹۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ایران معادل مساحت پنج کشور جهان، تحت‌تاثیر فرونشست قرار دارد، گفته بود نرخ سالانه فرونشست حتی به ۳۱ سانتی‌متر رسیده که چند برابر استاندارد جهانی است.

فرونشست تنها مختص به تهران نیست، کل کشور با این معضل دست‌وپنجه نرم می‌کند. براساس آمار منتشرشده ایران در لیست ۵ کشور نخست با سرعت بالای فرونشست قرار دارد و به واسطه همین موضوع زیرساخت‌های حیاتی کشور، فرودگاه‌ها و اماکن تاریخی همواره با مشکلاتی، چون شکاف‌های عمیق دست و پنجه نرم می‌کنند.   

ایران دارای عجیب‌ترین، طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین قنات‌ها در جهان است و به‌همین دلیل یونسکو در سال ۱۳۹۵ تعداد ۱۱ قنات ایرانی را به عنوان شاهکار مهندسی در مدیریت منابع آب در فهرست جهانی یونسکو به عنوان بیستمین اثر جهانی ایران به ثبت رساند.

پدیده فرونشست زمین در تهران به بحرانی جدی تبدیل شده و سازمان نقشه‌برداری کشور با هشدار درباره سرعت بالای فرونشست در برخی مناطق، از احتمال وقوع فاجعه زیست‌محیطی و انسانی در پایتخت خبر می‌دهد.

در حالی چندی پیش رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از میزان فرونشست زمین در مناطق مختلف کشور اظهار بی‌اطلاعی کرد که گزارش‌ها از همین مرکز نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در تهران ۲۰ تا ۳۱ سانتی‌متر در سال است و ۴۰۰ شهر ایران در در پهنه‌های پر خطر قرار دارند.