فرونشست زمین

 بر اساس آخرین آمارها در اردیبهشت امسال حدود ۲۰۰ مدرسه در اصفهان در معرض فرونشست قرار دارد که از میان حدود ۴۳ مدرسه تخلیه شده است. بیش از ۲۰ هزار بنای تاریخی در اصفهان شناسایی شده است که از میان آن‌ها حدود ۶ هزار بنای تاریخی ارزشمند در کنار جان و مال مردم اصفهان در معرض خطر فرونشست قرار دارد. 

 سخنگوی شهرداری تهران گفت: آثار فرونشست در همه مناطق یکسان نیست و بیشترین شدت در محدوده جنوب‌غرب تهران مشاهده می‌شود. 

چندی پیش سیداسکندر صیدایی، رییس سازمان نقشه‌برداری کشور با اشاره به اینکه حدود ۹۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ایران معادل مساحت پنج کشور جهان، تحت‌تاثیر فرونشست قرار دارد، گفته بود نرخ سالانه فرونشست حتی به ۳۱ سانتی‌متر رسیده که چند برابر استاندارد جهانی است.

فرونشست تنها مختص به تهران نیست، کل کشور با این معضل دست‌وپنجه نرم می‌کند. براساس آمار منتشرشده ایران در لیست ۵ کشور نخست با سرعت بالای فرونشست قرار دارد و به واسطه همین موضوع زیرساخت‌های حیاتی کشور، فرودگاه‌ها و اماکن تاریخی همواره با مشکلاتی، چون شکاف‌های عمیق دست و پنجه نرم می‌کنند.   

ایران دارای عجیب‌ترین، طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین قنات‌ها در جهان است و به‌همین دلیل یونسکو در سال ۱۳۹۵ تعداد ۱۱ قنات ایرانی را به عنوان شاهکار مهندسی در مدیریت منابع آب در فهرست جهانی یونسکو به عنوان بیستمین اثر جهانی ایران به ثبت رساند.

پدیده فرونشست زمین در تهران به بحرانی جدی تبدیل شده و سازمان نقشه‌برداری کشور با هشدار درباره سرعت بالای فرونشست در برخی مناطق، از احتمال وقوع فاجعه زیست‌محیطی و انسانی در پایتخت خبر می‌دهد.

در حالی چندی پیش رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از میزان فرونشست زمین در مناطق مختلف کشور اظهار بی‌اطلاعی کرد که گزارش‌ها از همین مرکز نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در تهران ۲۰ تا ۳۱ سانتی‌متر در سال است و ۴۰۰ شهر ایران در در پهنه‌های پر خطر قرار دارند.

در ابتدای سال ۱۴۰۴ دشت ورامین تهران و اصفهان شاهد نرخ فرونشست بیش از ۲۵ سانتی متر در سال هستند که جزو بالاترین نرخ‌های جهانی است. دشت‌های مشهد کاشان و کرمان نیز با تشدید فرونشست مواجهند.

دشت نیشابور نیز مانند ۳۵۹ دشت موجود در پهنه ایران در حال فرونشست است، لیکن مقدار فرونشست در برخی مناطق مانند دشت جنوبی تهران سالانه از ۳۵ سانتیمتر نیز فراتر می‌رود و این موضوع در ایران بستگی به کاهش نفوذ آب و برداشت آب‌های زیرزمینی دارد.

متأسفانه میزان میانگین فرسایش خاک در ایران حدود ۱۶.۵ تن در هکتار و نرخ فرسایش خاک تقریباً معادل ۲ تا ۲.۵ برابر آسیا و ۶ تا ۷ برابر میانگین جهانی است. ایران دارای بالاترین نرخ فرسایش خاک در جهان است.