آخرین آمار مبتلایان ایدز در ایران

گوی خبر [1]- به نقل از ایلنا،  رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران گفت: دارو‌های ویروس HIV در داروخانه‌ها موجود نیست و در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری موجود است و از طریق وزارتخانه در اختیارشان قرار می‌گیرد. اکثر دارو‌ها ایرانی هستند، اما دارو‌های خارجی هم وجود دارد.

 «لادن عباسیان» رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران در گفت‌وگویی در خصوص بیماران مبتلا به HIV در کشور گفت: طبق آخرین آمار سال گذشته، میزان تعداد بیمارانی که شناسایی شده‌اند، حدود ۲۵ هزار نفر بودند و تعداد بیمارانی که تخمین زده می‌شود، مبتلا به HIV باشند ۴۵ هزار نفر است؛ یعنی بیش از ۵۰ درصد بیمارانی که تخمین زده می‌شود، مبتلا به HIV هستند را شناسایی کرده‌ایم، اما وقتی که بیماران شناسایی می‌شوند، معمولاً با توجه به برنامه‌های کنترل HIV، برنامه‌های موفقی در ایران هستند، این بیماران مراجعه می‌کنند و به مراکز ارجاع می‌شوند و تحت درمان قرار می‌گیرند و بار ویروسی‌شان به صفر می‌رسد.

وی افزود: در حال حاضر مهم‌ترین معضل، فاصله بین تخمین و میزان موارد بیمارانی است که شناسایی شده‌اند. این فاصله، به‌خصوص در مردانی که رفتار‌های جنسی پرخطر دارند، بیشتر است. طبق آخرین آمار سال گذشته، موارد جدیدی که شناسایی شدند، ۷۳ درصدشان بین سنین ۲۰ تا ۴۵ سال بودند. نکته دیگر اینکه اگر یک آمار کلی بخواهیم از بیمارانی که اکنون مبتلا هستند، ارائه دهیم، اکثرشان کسانی هستند که پیش از این سابقه اعتیاد تزریق داشتند، ولی طبق آخرین آمار سال گذشته، مواردی که جدید شناسایی شده‌اند، ۶۵ درصد کسانی بودند که از طریق رفتار جنسی پرخطر مبتلا شده‌اند.

عباسیان خاطرنشان کرد: فردی که مبتلا به ویروس HIV می‌شود، ممکن است حتی تا ۱۰ سال هیچ علامتی نداشته باشد، لذا اگر کسی تصور می‌کند که رفتارپرخطر داشته است به رغم اینکه علامتی ندارد، توصیه می‌شود به مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری مراجعه کند و تست انجام دهند و حدود ۳۰۰ مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری در سراسر کشور وجود دارد، علتی که افراد مراجعه نمی‌کنند، یکی این است که آگاهی ندارند و تصور می‌کنند بی‌علامت هستند و نمی‌دانند که راه‌های انتقال چیست؟

رئیس مرکز تحقیقات ایدز با بیان اینکه نکته مهم دیگر به ویژه در آقایان که رفتار‌های پرخطر دارند، گاهی ترس است، گفت: آنها تصور می‌کنند که اگر به مراکز مراجعه کنند و تست بدهند، شناسایی می‌شوند. متأسفانه HIV هنوز یک بار انگ اجتماعی زیادی در جامعه دارد. اما نکته مهم این است که در این مراکز مشاوره، عملاً تست به صورت محرمانه انجام می‌شود. یعنی حتی فرد می‌تواند اسمش را نگوید و کد ملی‌اش را هم ندهد و فقط تست بدهد.

این متخصص بیماری‌های عفونی گفت: عامل دیگری که موجب می‌شود افراد مراجعه نکنند، این است که نمی‌دانند اگر مبتلا به HIV باشند، قابل درمان است. البته به این معنا نیست که ویروس از بدن‌شان پاک می‌شود، اما ویروس در خون‌شان به صفر می‌رسد. این بیماران باید تا آخر عمر خود دو قرص استفاده کنند یعنی حتی از درمان فردی که دیابت دارد و تا آخر عمرش انسولین مصرف می‌کند، راحت‌تر است. اگر افراد آگاهی‌های لازم را داشته باشند، راحت‌تر مراجعه می‌کنند و تست انجام می‌دهند. از سوی دیگر هرچه زودتر تشخیص بیماری داده شود، سلول‌های ایمنی کمتر تخریب می‌شود و این برای سلامت فرد بهتر است.

عباسیان اظهار داشت: در گذشته بیشترین آمار مبتلایان به ویروس HIV مربوط به معتادان تزریقی بوده است، اما با برنامه‌های کاهش آسیبی که در ایران اجرا شده و جزو برنامه‌های موفق کنترل HIV بود، سرنگ به افراد معتاد داده شد و قرص متادون جایگزین مواد تزریقی شد و همین باعث شد که میزان معتادان مبتلا به HIV کاهش یابد، اما، چون رفتار‌های پرخطر جنسی در جامعه افزایش یافته است و افراد هم آگاهی ندارند و همین موجب شده است در سال گذشته ۶۵ درصد موارد جدید، انتقال از راه جنسی باشد که چندان علامت خوبی نیست. مضافاً بر اینکه تعداد زنانی که مبتلا به HIV هستند نیز در حال افزایش است.

وی تصریح کرد: باید در نظر داشته باشیم فردی که نمی‌داند مبتلاست، ممکن است در درازمدت علاوه بر اینکه برای سلامتی خودش مسئله ایجاد می‌کند، سلول‌های ایمنی‌اش به حداقل می‌رسد و مستعد سرطان‌ها و عفونت‌های فرصت‌طلب می‌شود و این ویروس را به افراد مختلف انتقال می‌دهد و آمار به صورت تصاعدی بالا می‌رود.

عباسیان گفت: این افراد باید بدانند که پایبندی به یک رابطه و تعهد به داشتن یک رابطه مهم‌ترین مسئله برای جلوگیری از بیماری است. نکته بسیار اساسی دیگر این است که اگر احیاناً شریک جنسی دارند یا شریک‌های جنسی متعدد دارند، در ارتباط‌هایشان حتماً از وسایل پیشگیری استفاده کنند. اگر هم حدس می‌زنند مبتلا به ویروس HIV شده‌اند، مراجعه کنند و داروی پیشگیری دریافت کنند.

وی ادامه داد: یک داروی پیشگیری داریم که روزانه یک عدد قرص به افراد داده می‌شود. کسانی که در معرض ابتلا به اچ‌آی‌وی هستند، ممکن است همسرشان آلوده باشد و خود این فرد ترس داشته باشد که آلوده شود. به هر حال، پایبندی به همه این موارد باعث می‌شود که میزان بروز و شیوع در حد قابل توجهی کاهش پیدا کند.

وی در خصوص برنامه‌های کاهش ابتلا به ویروس HIV گفت: برنامه کاهش آسیب بسیار موفق داشتیم. به این معنا که افراد معتاد، کسانی که زندانی هستند یا کسانی که در جامعه هستند و قبلاً از سرنگ مشترک استفاده می‌کردند، این امکان فراهم شده که در یک سری مراکز به نام مراکز گذری، مراجعه کنند و ممکن است فرد بیاید و یک سری تسهیلات دریافت کند. همچنین، برخی مراکز داریم که سرپناه‌های شبانه هستند.

یعنی فرد می‌آید، می‌خوابد و غذا به او داده می‌شود. همینطور در زندان ها، عملاً به طور رایگان به این افراد سرنگ داده می‌شود تا از استفاده سرنگ مشترک خودداری کنند. متادون به طور رایگان به آنها داده می‌شود و در اختیارشان قرار می‌گیرد. این مسئله خیلی مهم است و حتی وسیله پیشگیری جنسی نیز در اختیارشان قرار داده می‌شود. به همین دلیل توانسته‌ایم در این افراد به میزان قابل توجهی بیماری را کاهش دهیم.

عباسیان در ادامه خاطرنشان کرد: در مورد افراد دیگر که رفتار‌های پرخطر دارند، اکنون در وزارتخانه یک برنامه بسیار قوی داریم که چندین شریک دارد. این شرکا شامل آموزش و پرورش، وزارت کشور، نیروی انتظامی و همه جزو این برنامه هستند و متعهد هستند که در قسمت‌های مختلف برنامه کنترل HIV درگیر باشند و در حقیقت نقش ایفا کنند. در بحث آموزش و اطلاع‌رسانی، افراد را ترغیب کنند که به مراکز مشاوره مراجعه کنند و دارو بگیرند. اکنون بحث نمودار ابتلا به HIV در برخی کشور‌ها شیب بسیار بالاتری نسبت به ایران دارد و ایران خوشبختانه موفق شده که با این برنامه‌های کنترل، این افزایش ابتلا را کمتر کند. گرچه در مقایسه با کشور‌های اروپایی و آمریکایی افزایش دارد و این نشان می‌دهد که چقدر نیاز داریم که اطلاع‌رسانی کنیم و آگاهی را افزایش دهیم.

رئیس مرکز تحقیقات ایدز با بیان اینکه هنوز واکسن مؤثری برای ویروس HIV ساخته نشده است، گفت: کلی کار‌های تحقیقاتی و پژوهشی در جا‌های مختلف دنیا انجام می‌شود تا یک واکسن مؤثر برای ویروس ساخته شود، ولی هنوز نه در ایران و نه در هیچ جای دیگر دنیا ساخته نشده است. در مورد داروها، به محض اینکه تشخیص داده می‌شود که فرد مبتلا به HIV است، دو قرص خوراکی وجود دارد. در بعضی از کشور‌های پیشرفته، دارو‌های تزریقی هم است که هنوز وارد ایران نشده و دارو‌ها به صورت خوراکی داده می‌شوند. دارو‌ها بسیار مؤثر هستند. ظرف یک ماه بار ویروسی در خون بیماران ممکن است به صفر برسد و هیچ عوارض دارویی ندارد و بیماران پس از مصرف دارو متوجه می‌شوند که تغییرات مثبت ایجاد شده است.

وی در ادامه اظهار داشت: دارو‌های ویروس HIV در داروخانه‌ها موجود نیست و در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری موجود است و از طریق وزارتخانه در اختیارشان قرار می‌گیرد. اکثر دارو‌ها ایرانی هستند، اما دارو‌های خارجی هم وجود دارد. خوشبختانه، دست اندرکاران مسئول تمام تلاش خود را کرده‌اند که تحریم‌ها بر بحث داروها، درمان و تشخیص بیماری تاثیری نداشته باشد. در بحث تشخیص، کیت‌های تشخیصی به وفور در مراکز وجود دارد. نه تنها در مراکز مشاوره، بلکه در بسیاری از مراکز گذری، کمپ‌ها و زندان‌ها این کیت‌ها وجود دارد. این کیت‌های تشخیص سریع هستند یعنی یک سوزن به انگشت بیمار زده می‌شود و ظرف یک ربع جواب داده می‌شود و به صورت محرمانه انجام می‌شود.

عباسیان بیان داشت: اگر بیمار سریع مراجعه کند و درمان مؤثر بگیرد، عملاً، چون تکثیر ویروس متوقف می‌شود، یک عمر طبیعی خواهند داشت. معمولاً بیماران هر سه ماه یکبار ویزیت می‌شوند تا دچار بیماری‌های عروقی، چربی و فشار بالا نشوند و بیماران مبتلا به HIV تا آخر عمر تحت نظر هستند.

وی در خصوص برنامه‌های در دست برای کاهش ابتلا به بیماری ایدز گفت: پژوهش‌های زیادی در حال انجام است که چگونه اطلاع‌رسانی درباره این بیماری به افراد زیاد شود و افراد باید بدانند از وسیله پیشگیری جنسی استفاده کنند و اگر به هر علتی در معرض خطر هستند، مراجعه کنند و داروی پیشگیری بگیرند. عملاً تمام این اقدامات در راستای پژوهش‌های مختلفی است که به نوعی در برنامه کنترل ابتلا به HIV اطلاع‌رسانی می‌شود و از دغدغه‌های وزارت بهداشت است که در این زمینه آگاهی و اطلاع‌رسانی کند. البته رسانه و آموزش و پرورش نقش بسیار عمده دارند در این جهت که آگاهی‌رسانی شود و افراد بیایند و داروی پیشگیری رایگان دریافت کنند.

عباسیان در خصوص انتقال بیماری از مادر به جنین گفت: انتقال ویروس HIV از مادر به نوزاد بسیار کم است و خوشبختانه در کشور در مرحله حذف انتقال هستیم. چون انجام تست HIV برای تمام خانم‌های باردار که به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند، به طور رایگان انجام می‌شود. یعنی به آنها توصیه می‌شود که این تست را انجام دهند. وقتی در سه ماهه اول بارداری، خانم باردار تست می‌دهد و اگر تستش مثبت باشد، بلافاصله تحت درمان قرار می‌گیرد بدون اینکه هیچ مشکلی برای جنین ایجاد شود و بار ویروس که به صفر برسد، بحث انتقال به نوزاد به حداقل می‌رسد. جزو کشور‌هایی هستیم که به بحث‌عدم انتقال از مادر به نوزاد نزدیک می‌شویم و خوشبختانه در این زمینه بسیار موفق بوده‌ایم.