روز‌های سبز بورس ادامه دارد؟
گوی خبر [1]- هر چند بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سایر بازار‌های دارایی داشت و نتوانست در رقابت با طلا، دلار و حتی تورم، بازدهی مناسبی ارایه دهد، اما به نظر می‌رسد در سال جدید با اقبال خوبی روبه‌رو شده است. از ناترازی‌های اقتصادی تا سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری و افزایش نرخ بهره در سال گذشته باعث خروج ۳۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی از بورس و ورود ۵۰ هزار میلیارد تومان به صندوق‌های طلا شده بود، اما با انتشار خبر آغاز مذاکرات میان ایران و امریکا، مسیر بازار‌ها به یک‌باره تغییر کرد و امیدواری به فضای اقتصادی کشور بازگشت که کاهش نرخ ارز و طلا و رشد بازار سهام از جمله نتایج این تغییر فضای روانی در فروردین ماه بوده است.
بورس از کانال سه میلیون واحدی گذشت
پس از اولین دور مذاکرات ایران و امریکا در عمان، بورس به روند صعودی خود ادامه داد، بازار سهام در نخستین روز پس از مذاکرات هیات‌هایی از ایران و امریکا، نزدیک به ۶۳ هزار واحد جهش کرد و وارد کانال ۲.۹ میلیون واحدی شد. شاخص کل بورس در این روز با رشد ۲.۲۱ درصدی به ارتفاع ۲ میلیون و ۹۰۸ هزار واحد جهش کرد که در این صعود نماد‌های فملی، فولاد، وبملت، نوری، پارسان، شستا و وغدیر بیشترین اثر مثبت را داشتند. اما دور دوم مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران روز شنبه سی‌ام فروردین ماه در شهر رم ایتالیا برگزار و هدف اصلی از این دور مذاکرات، دستیابی به چارچوبی مشخص برای ادامه روند گفت‌و‌گو‌ها اعلام شد و عباس عراقچی، پس از دور دوم مذاکرات اعلام کرد؛ جلسه خوبی بود و مذاکرات رو به جلو است و از روز چهارشنبه مذاکرات فنی در سطح کارشناسان در عمان برگزار خواهد شد.
امید‌ها به بورس بازگشت
در این میان بازار سرمایه یک روز پس از مذاکرات ایران و امریکا در رم و در روز گذشته سی و یکم فروردین ماه و در هشتمین روز رشد خود طی ۹ روز کاری اخیر، با افزایش ۶۵ هزار واحدی به رقم سه میلیون و ۷۷ هزار واحد رسید و کانال سه میلیون واحد را که در روز سی‌ام تصاحب کرده بود، حفظ کرد.
این روند رشد نشان‌دهنده آن است که متغیر‌های سیاسی اثر مثبتی بر بازار سهام و رشد شاخص کل داشته‌اند. امیدواری به رفع تنش‌های سیاسی که با آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و امریکا در مسقط پایتخت عمان ایجاد شد و همچنین احتمال تصویب لوایح پالرمو و سی‌اف‌تی اثر مثبتی بر بازار سهام داشته‌اند؛ چراکه به گفته کارشناسان، حل مناقشات بین‌المللی از یک سو با کاهش ریسک‌های سیستماتیک و ایجاد شفافیت، فضای امن‌تری برای فعالیت‌های اقتصادی منجر می‌شود و از سوی دیگر، مسیر تعاملات ایران با نظام مالی جهانی را هموار می‌سازد. به گفته کارشناسان، سیگنال‌های مثبت سیاسی و احتمال کاهش تنش‌های بین‌المللی، فضای روانی بازار را بهبود بخشیده و زمینه‌ساز ورود نقدینگی به بورس شده است.
همچنین انتظارات تورمی در حال تعدیل بوده و چشم‌انداز ثبات اقتصادی برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر به نظر می‌رسد. در این میان، گروه‌های بانکی، خودرویی و پتروشیمی بیشترین تاثیر را بر رشد شاخص داشتند. نمادهایی، چون «فولاد»، «فملی» و «خودرو» با استقبال گسترده سهامداران حقیقی مواجه شدند و در صف‌های خرید قرار گرفتند. تحلیلگران معتقدند در صورتی که اخبار مثبت از مذاکرات تداوم داشته باشد و فضای اقتصادی داخلی نیز با ثبات بیشتری همراه شود، روند صعودی بورس می‌تواند ادامه‌دار باشد. با این حال، توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران با نگاهی تحلیلی و با در نظر گرفتن ریسک‌های احتمالی، نسبت به تصمیم‌گیری اقدام کنند.
هنوز ابهام در مذاکرات برطرف نشده است
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در مورد رشد شاخص‌های بورس به «اعتماد» گفت: در حال حاضر وضعیت بورس مناسب ارزیابی می‌شود و بر اساس آمارها، در سال گذشته شاخص کل تنها ۲۳.۵ درصد و شاخص هم‌وزن ۷.۱ درصد بازدهی داشته که برای یک دوره یکساله، عملکردی ضعیف و غیرقابل قبول به شمار می‌رود.
با این حال، از ابتدای سال جاری تاکنون، شاخص کل ۱۳.۵ درصد و شاخص هم‌وزن ۱۰.۴ درصد رشد و در بازار فرابورس نیز شاخص کل و شاخص هم‌وزن حدود ۷ درصد بازدهی داشته‌اند. او تصریح کرد: نکته حایز اهمیت، استمرار ابهامات سیاسی و اقتصادی است که عمدتا ناشی از روند نامشخص مذاکرات بین‌المللی است و با وجود گمانه‌زنی‌های مثبت، هنوز نتیجه نهایی حاصل نشده تا بتوان گفت فضای اقتصادی و سیاسی بهبود یافته است. با این حال، به نظر می‌رسد بورس توانسته در این فضا عملکرد قابل قبولی داشته باشد.
بازدهی بورس بالاست
آقابزرگی خاطرنشان کرد: بر اساس آمار‌های تاریخی بازدهی بازار‌ها در بازه‌های ۵، ۱۰، ۱۵ و ۳۰ ساله، بازار بورس همواره بالاترین بازدهی را نسبت به سایر بازار‌های موازی داشته است. به عنوان نمونه، از سال ۱۳۷۳ تا پایان اسفند ماه ۱۴۰۳، شاخص کل بورس با ۳۹۰۰ برابر رشد مواجه بوده است. در همین بازه، بازار سکه طلا با در نظر گرفتن قیمت سکه ۹۷ میلیونی در اسفند ماه ۱۴۰۳، حدود ۳۲۰۰ برابر رشد داشته است. اگر شاخص بورس را در سطح ۳ میلیون و ۷۰ هزار واحد و قیمت سکه طلای را ۷۷ میلیون تومان در نظر بگیریم، این ارقام به ترتیب برای بورس ۴۴۰۰ برابر و برای سکه طلا ۲۵۰۰ برابر می‌رسند. او ادامه داد: در واقع، بازار بورس در مقایسه با سایر بازار‌ها از بازدهی بسیار بالاتری برخوردار بوده، به خصوص با توجه به ساختار تورمی اقتصاد ایران و در شرایطی که سرمایه‌گذاران در بازارهایی مانند طلا، ارز، خودرو یا مسکن انتظار سود مستمر ندارند، در بازار سرمایه به واسطه فرمول‌های آکادمیک و ارزش‌گذاری ذاتی، قیمت‌گذاری‌ها عمدتا وابسته به سودآوری شرکت‌هاست
این رویکرد در کوتاه‌مدت می‌تواند باعث نوسانات شدید قیمت سهام شود، اما در بلندمدت بورس همسو با تورم حرکت کرده و حتی از آن پیشی گرفته است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: در حال حاضر، با توجه به داده‌های تکنیکال و آمار‌های تاریخی، شاخص بورس وارد فاز رشد شده است و انتظار می‌رود در سال ۱۴۰۴ به محدوده ۴ تا ۵ میلیون واحد برسد که این پیش‌بینی حتی در صورت تداوم ابهامات سیاسی و اقتصادی نیز قابل تحقق است. همچنین با توجه به رشد نرخ ارز و کاهش ارزش دلاری بازار، پتانسیل سودآوری شرکت‌ها افزایش یافته که می‌تواند موجب جهش بورس شود.
رقبای بورس کدامند؟
او تصریح کرد: تنزیل جریان عایدات آتی به نرخ روز پایه محاسبات برای ارزیابی قیمت سهام است، بنابراین مستقیما به سودآوری شرکت‌ها وابسته است به عنوان نمونه صنعت فولاد، پتروشیمی و ... با کوچک‌ترین دخالت دولت صعودی یا نزولی و بلافاصله این فرمول به کار گرفته می‌شود و بر اساس نرخ خوراک پتروشیمی قیمت سهام را تغییر می‌دهند در صورتی که سایر بازار‌ها نه تنها به سود توجهی ندارند، بلکه عایدات مستمری هم ندارد. آقابزرگی با اشاره به سرمایه‌گذاری در بازار مسکن خاطرنشان کرد: در بازارهایی مثل مسکن، خودرو، ارز و طلا، کسی به سودآوری نگاه نمی‌کند.
صرف نگهداشتن دارایی به دلیل رشد قیمت ناشی از تورم، برای سرمایه‌گذاران کافی است. این نگاه، باعث شده که در بورس، به دلیل وابستگی به سود شرکت‌ها، در بازه‌های کوتاه‌مدت با نوسانات زیادی مواجه باشیم. این کارشناس بازار سرمایه گفت: از طرف دیگر، بازارهایی مثل مسکن و خودرو در شرایط «بیش‌ارزش‌گذاری‌شده» قرار دارند و فضای مناسبی برای رشد بیشتر در کوتاه‌مدت ندارند. بنابراین، بورس می‌تواند از این فرصت استفاده کرده و بازدهی مناسبی را ارایه دهد. او افزود: در مقابل، بازارهایی، چون مسکن و خودرو که به عنوان رقبای اصلی بورس شناخته می‌شوند، در حال حاضر در شرایط بیش‌ارزش‌گذاری (Overvalued) قرار دارند و این امر می‌تواند جذابیت بورس را برای سرمایه‌گذاران بیشتر کند. در مجموع، با در نظر گرفتن تورم بالا، ساختار اقتصادی کشور و عقب‌ماندگی بازدهی بورس در سال‌های گذشته انتظار می‌رود که سال ۱۴۰۴ سال بازگشت بورس و جبران عملکرد ضعیف سال‌های اخیر باشد.